Dụng cụ cắt kim loại là gì?
Dụng cụ cắt hay còn gọi là dao cắt kim loại là bộ phận của hệ thống công nghệ có nhiệm vụ trực tiếp tách phoi để hình thành bề mặt gia công. Kinh nghiệm cho thấy: dao có ảnh hưởng rất lớn đến quá trình cắt gọt. Nó không những tác động trực tiếp tới chất lượng chi tiết mà còn chi phối không nhỏ tới vấn đề năng suất và giá thành chế tạo sản phẩm.
Kết cấu của dao cắt kim loại
Dao cắt kim loại được cấu tạo bởi ba phần: phần làm việc còn gọi là phần cắt, phần gá đặt dao và phần cán dao
Phần làm việc của dao (phần cắt) là phần của dao trực tiếp tiếp xúc với chi tiết gia công để làm nhiệm vụ tách phoi, đồng thời còn là phần dự trữ mài dao lại khi dao đã bị mòn.
Phần gá đặt dao là một bộ phận của dao dùng để gá đặt dao lên máy nhằm bảo đảm vị trí tương quan giữa dao và chi tiết.
Phần thân dao cũng là một phần trên dao nối liền giữa phần cắt và phần gá đặt dao.
Vật liệu chế tạo dao cắt gọt
Vấn đề vật liệu có ý nghĩa cách mạng trong ngành cơ khí chế tạo máy. Trong đó vật liệu chế tạo dao đóng vai trò quan trọng. Để cắt gọt được hiệu quả, vật liệu làm dao cắt gọt phải đạt các yêu cầu sau:
– Độ cứng phần lưỡi cắt phải cao hơn nhiều so với vật liệu phôi. Để cắt thép cacbon và thép hợp kim thấp, độ cứng của dao phải đạt 62÷65 HRC.
– Chịu mài mòn tốt, có độ bền đảm bảo và độ dẻo cần thiết để chống lại lực va đập và lực uốn v.v…
– Độ bền nhiệt cao để đảm bảo độ cứng khi gia công với tốc độ cao.
Các loại vật liệu dùng để chế tạo dao cắt:
Thép cacbon dụng cụ:
Sau khi nhiệt luyện đạt độ cứng 60÷63 HRC song chịu nhiệt thấp. Nóng đến 200÷300°C thép mất độ cứng. Ngày nay chỉ dùng thép này chế tạo dụng cụ cắt như cưa, dũa, đục v.v… Các mác thép thường dùng: CD80, CD80A, CD100…
Thép hợp kim dụng cụ:
Đặc tính cơ học cũng tương tự như thép cacbon dụng cụ nhưng chúng có tính nhiệt luyện tốt, độ sâu nhiệt luyện cao hơn ít biến dạng và chịu mài mòn tốt …
Có thể dùng thép có mac 90CrSi, 100CrW để chế tạo taro, bàn ren. Đặc biệt phổ biến nhất là dùng thép gió (HSS) để chế tạo các loại dao cắt như dao tiện, mũi khoan và lưỡi cắt của dao phay … vì tuy độ cứng không cao hơn hai loại trên nhưng độ bền nhiệt cao hơn (đến 650°C).
Hiện nay thường dùng các loại thép gió có ký hiệu 80W18Cr4VMo, 90W9Cr4V2Mo, 90W9Co10Cr4V2Mo v.v…
Hợp kim cứng:
Là loại vật liệu có tính cắt gọt rất cao. Độ chịu nhiệt lên đến 1000°C, độ cứng của vật liệu là 70÷92 HRC. Mặc dù rất đắt, nhưng người ta vẫn dùng rất nhiều vì đó là loại vật liệu không phải nhiệt luyện, có thể cắt với tốc độ cao, năng suất cao.
Loại WCCo8, WCCo10 dùng để cắt gang, hợp kim nhôm đúc… Loại WCTiC5Co10, WCTiC15Co6… thích hợp khi cắt vật liệu dẻo.
Ngoài ra người ta còn dùng vật liệu gốm, kim cương để chế tạo dao cắt gọt.
